1. Giriş

Sanayide yağ ve gres kalıntılarının temizlenmesi, üretim süreçlerinde kalite ve verimlilik açısından kritik bir öneme sahiptir. Farklı yüzeylerde biriken mineral yağlar, gresler, hayvansal ve bitkisel yağların temizliği için kullanılan kimyasal yöntemler iki ana gruba ayrılır: alkali bazlı ve solvent bazlı temizleme yöntemleri. Bu bültende, bu yöntemlerin özellikleri, avantajları ve farklı yağ türlerinin temizliği ele alınacaktır.

2. Alkali ve Solvent Bazlı Yağ Alma Ürünleri

2.1 Alkali Bazlı Yağ Alma Ürünleri

Alkali bazlı temizleyiciler, su bazlı olup genellikle yüzey aktif maddeler, kompleks yapıcılar ve alkali tuzlar içerir. Bu ürünler, su ile seyreltilerek kullanılabilir ve özellikle mineral yağlar ve greslerin temizliğinde etkilidir. Yüksek sıcaklıkta kullanıldığında temizlik performansı artar.

2.2 Solvent Bazlı Yağ Alma Ürünleri

Solvent bazlı temizleyiciler, su içermeyen organik çözücülerden oluşur. Hızlı buharlaşma özellikleri sayesinde metal yüzeylerde su lekesi bırakmaz. Ağır gresler, yapışkan yağlar ve polimer bazlı kirleri çözmede alkali temizleyicilere göre daha etkilidir.

3. Sıcak ve Soğuk Yağ Alma İşlemleri

3.1 Sıcak Yağ Alma

Sıcak yağ alma işlemi, genellikle alkali bazlı temizleyicilerin ısıtılmış su içinde uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Yüksek sıcaklık, yağların viskozitesini düşürerek çözünürlüğünü artırır.

3.2 Soğuk Yağ Alma

Soğuk yağ alma işlemi, solvent bazlı veya yüksek konsantrasyonlu alkali temizleyicilerle gerçekleştirilir. Özellikle ısıya duyarlı yüzeylerde veya enerji tasarrufu gereken durumlarda tercih edilir.

4. Farklı Yağ Türlerinin Temizliği

4.1 Mineral Yağların Temizliği

Mineral yağlar genellikle alkali temizleyiciler veya solvent bazlı çözücülerle temizlenir.

4.2 Greslerin Temizliği

Gresler, yüksek yapışkanlığa sahip oldukları için solvent bazlı ürünlerle daha etkili temizlenebilir.

4.3 Hayvansal ve Bitkisel Yağların Temizliği

Bu yağ türleri, alkali temizleyicilerle iyi çözünür ancak bazı durumlarda enzim bazlı temizleyiciler de tercih edilebilir.

5. Özel Yüzeylere Göre Temizlik Yöntemleri

- Paslanmaz çelik:  Solvent bazlı ve alkali temizleyiciler kullanılabilir.

- Alüminyum ve demir dışı metaller: Solvent bazlı ve hafif alkali temizleyiciler tercih edilmelidir.

- Plastik ve kauçuk yüzeyler: Alkali temizleyiciler kullanılabilir.Solvent bazlı temizleyicilerin yüzeye zarar vermeyecek şekilde seçilmesi gerekir.

6. pH ve Konsantrasyon Bilgileri

Alkali temizleyiciler genellikle pH 9-13 aralığında çalışır.

Solvent bazlı temizleyiciler doğrudan kullanılabileceği gibi, bazı solvent grubları sui le belirli oranlarda seyreltilerek uygulanabilir.

7. Uygulama Yöntemleri

Yağ alma işlemleri farklı yöntemlerle uygulanabilir:

- Daldırma yöntemi: Parçaların tamamen temizleme solüsyonuna batırıldığı yöntem.

- Sprey yöntemi: Basınçlı sprey sistemleri ile yüzeylere uygulanır.

- Ultrasonik temizleme: Özellikle karmaşık geometrili parçalar için etkilidir.

- Manuel temizlik: Bez veya fırça ile yapılan uygulamalar.

8. Daldırma Yönteminde Havuz Kullanımı

8.1 Havuzun Verimli Çalışma Sıcaklık Aralığı

Daldırma yöntemiyle yapılan temizlik işlemlerinde havuz sıcaklığı, temizleme verimliliğini etkileyen önemli bir faktördür. Genellikle alkali bazlı temizleyiciler için ideal sıcaklık aralığı 50-80°C arasındadır. Solvent bazlı temizleyiciler için ise oda sıcaklığında (20-30°C) etkili temizlik sağlanabilir.

8.2 Havuzdaki Kimyasalın Değişimi ve Yeni Ürün Ekleme

Havuzda kullanılan kimyasalın ömrü, temizlenen parçaların kirlilik seviyesi, kullanılan kimyasalın konsantrasyonu ve sıcaklık gibi faktörlere bağlıdır. Kimyasalın değiştirilmesi veya yeni ürün eklenmesi için şu kriterler dikkate alınmalıdır:

• ✓ Temizlik performansında düşüş gözlemlendiğinde.
• ✓ pH seviyesi veya konsantrasyon belirlenen limitlerin dışına çıktığında.
• ✓ Havuzda aşırı tortu veya yağ birikimi oluştuğunda.
• ✓ Kullanım süresi üretici tarafından belirlenen maksimum süreyi aştığında.

Kimyasal tamamen değiştirilmeden önce, belirli aralıklarla konsantrasyon ölçümleri yapılarak eksilen kimyasal miktarına uygun şekilde yeni ürün eklenebilir. Bu işlem, kimyasal tüketimini optimize eder ve maliyetleri düşürür.

8.3 Havuzun Teknik Özellikleri

 

- Malzeme: Paslanmaz çelik (AISI 304 veya 316), kimyasal dayanıklılık açısından uygundur.

- Isıtma Sistemi: Elektrikli rezistanslar veya buhar serpantinleri ile ısıtma yapılabilir.

- Sıcaklık Kontrolü: Dijital termostat ile hassas sıcaklık kontrolü sağlanmalıdır.

- Karıştırma Sistemi: Hava veya mekanik karıştırıcılar, kimyasal çözeltinin homojen dağılımını sağlar.

- Filtrasyon Sistemi: Yağ ayırıcı filtreler, tortu birikimini azaltır ve kimyasalın ömrünü uzatır.

- Tahliye ve Geri Dönüşüm: Tahliye vanası ve filtrasyonlu geri dönüşüm sistemi, sıvının yeniden kullanılmasını sağlar.

9. Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm

Temizleme banyoları belirli sürelerde değiştirilerek çevreye zarar vermeden bertaraf edilmelidir.

10. Örnek Kullanım Senaryoları

- Otomotiv sektörü: Motor ve şanzıman parçalarının temizlenmesi.

- Metal işleme: Kesme yağı ve kalıp yağlarının giderilmesi.

- Gıda sektörü: Üretim ekipmanlarından bitkisel ve hayvansal yağların temizlenmesi.

11. Sonuç ve Öneriler

Yağ alma işlemi için doğru kimyasalı seçmek, hem yüzey kalitesini korur hem de iş verimliliğini artırır. Çevreye duyarlı ürünlerin kullanımı ve güvenlik önlemlerine uyulması önemlidir.